Birbirlerinin yerine kullanılmalarına, aralarındaki çok yakın irtibata rağmen akıl, mantık ve zekâ aynı şey değildir. Sadece ve sadece aklın yolu birdir, ama herkes kendi aklının yolundan gider.
Akıl, bir bütündür. Zeka, mantık, sağduyu, bilgi ahlak ve inanç bu bütün'nün parçalarıdır; dolayısıyla, akıl bu parçaların sinerjisiyle büyük bir güç olarak ortaya çıkar. Zeka ise çok çeşitlilik arzeden yetenektir, doğuştan varolup, yirmili yaşlara kadar gelişimi, çalışma ile artabilir.Bir insan herhangi bir işi yapmadan önce o iş üzerinde düşünür, kafa yorar, kafasında yapacağı işin tüm detaylarını şekillendirir, hatta uygulamada olduğu gibi, ayrıntıları tasarlarken yanılıp yeniden başa döndüğü olur.
Kafasında bitiremediği işe başlamaz, başlamaya cesaret edemez. Kafasında sonuçlandırdığı bir işe ise gönül huzuru ile başlar.
Yapılacak olan işin üzerinde düşünürken ve düşünerek şekillenen işi yaparken, her iki durumda da sonuca doğru adım, adım bir ilerleyiş vardır, bu adımlar o işi düşünen ve yapan kişiye aittir. Bir örnek vereyim; Herhangi bir yolda yürürken yürüyen bir kimsenin ayağını bastığı yere aynı anda bir başkası basamaz, zaten fizik kuralına da aykırıdır. Şöyle etrafımıza bir bakalım herkes bir taraflara doğru yürüyor, ama ayrı, ayrı yürüyorlar, bu yürüyen insanların yürüdükleri yön aynı olabilir, ulaşmak istedikleri yer, varmak istedikleri hedef, almak istedikleri sonuç aynı olabilir. Kimileri gurbete, hasrete doğru, Kimileri de gurbetten sılaya, vuslata doğru yol alır, varmak istenilen, gitmek istenilen yer nere olursa olsun, yürüyen herkes varmak istenilen yere aynı anda hep beraber varsa bile, bu varış ayrı, ayrı adımlarla olur. Yolunda yürüyen birinin ayağını bastığı yere bir başkası aynı anda basamaz. Bu kanun düşünen ve yürüyen insan için aynıdır.
Bir kimsenin düşündüğü herhangi bir şeyi, bir başkası aynı açıdan düşünebilir, ama aynı ayrıntılarla asla düşünemez, aynı düşündüğünü sanır, ama mutlaka farklılıklar vardır.
Yazının burasına kadar yürümekle düşünmekle geldik. Anlatmak istediğim bir şey var elbette.

 ASLINDA ANLATMAK İSTEDİĞİM ŞU; 

Günlük hayatta karşımıza biri çıkar, Bize bir konuda düşüncelerini açıklamak, anlatmak ve bizim fikrimizi almak ister. Bize fikir soruldu ya, hemen bilir kişi olur çıkarız. Karşımızdaki daha ağzını açmadan sözünü kesip o iş öyle olmaz! Diyenlerimiz vardır, aslında böyle yapmamalıyız demek istiyorum. İyice dinleyip, anlamaya çalışmalı, söz konusu mesele hakkında fikir sahibi isek ona göre konuşmalıyız, karşımızdakinin, bize fikrini açan kişinin bahsettiği konuda bilgi sahibi isek o konu üzerinde fikrimizi ifade etmeliyiz demek istiyorum.
Elbette fikrini almak istediğimiz kişiler konu hakkında bazı ifadeler kullanacaklar, kendi düşüncelerini ortaya koyacaklar. Bizde bu fikirlere saygı duyacağız, ama yolu kesecek tarzda olanları da atmayıp, bir kenara koyacağız, yola devam edeceğiz, devam etmemiz de gerekir.
Bu konunun daha iyi anlaşılabilmesi için şöyle bir örnek vermek istiyorum; Yer yüzünde yaşayan insan sayısı kadar değişik düşünce ve fikir vardır, yer yüzünde yaşayan insanların hiç birinin parmak izlerinin aynı olmadığı çok eskilerden beri bilinen bir gerçek, Gökten yağan  kar tanelerinin de hiç biri diğerine benzemez. Çünkü hiç bir kar tanesi gökten aşağı doğru inerken aynı güzergahtan inmez, her kar tanesinin inişi sırasında hava akımı ve rüzgar sürekli olarak farklılık gösterir, bu hava akımı ve rüzgarın farklı etkilemesi ile yağan kar tanelerinde farklılıklar meydana gelir. Buna benzer örnekler sayılamayacak kadar çoktur. Netice olarak;
İnsan sayısı kadar değişik aklın ve fikrin olduğu bir dünyada herkes kendi aklının yolundan gider. Bu yazıyı okuyanların aklına şöyle bir soru gelebilir. Peki ortak noktayı nasıl bulacağız denilebilir. Yazının içeriğine bakılınca böyle bir soru gelmesi normaldir. Buraya kadar bahsedilen konular İnsanın cüzi iradesi ile geldiği sonuçtur. Aslında insanın aklını ve kar tanelerinin şeklini veren mutlak kudretin aynı olduğunu  göz önünde bulundurup, farklı düşüncelere, farklı düşünen insanlara, bu açılardan bakmayı bilmeli ve ona göre davranmalıyız.