DEVA Partili İbrahim Çanakcı, borsada yaşanan sert yükseliş ve düşüşlerle ilgili ekonomi yönetimine sorularla yüklendi: “Banka hisseleri inceleniyor mu?”, “Birikimleriyle hisse senedi alan vatandaşlarımızın zararını karşılayacak mısınız?”, “Birkaç kişi bütün piyasayı nasıl manipüle edebiliyor?”, “SPK, aracılarla pazarlık mı yaptı?”. TBMM’ye soru önergesi veren DEVA Partili Mustafa Yeneroğlu ise bu soruları Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’ye yöneltti.

DEVA Partisi, borsada yaşanan dalgalanmalar üzerine harekete geçti. Partinin genel merkezinde basın açıklaması yapan DEVA Partisi Ekonomi ve Finans Politikaları Başkanı İbrahim Çanakcı ekonomi yönetimine 12 soru sordu. TBMM’ye soru önergesi veren DEVA Partisi Milletvekili Mustafa Yeneroğlu, Hazine ve Maliye Bakanı Nebati’den bu soruların yanıtını istedi. 

O sorular şöyle:
‘Banka hisseleriyle ilgili bir inceleme yapılıyor mu?’
“Borsada işlem gören bankaların hisse fiyatlarında 2 aylık sürede görülen hızlı yükseliş ve düşüş ile ilgili olarak bir inceleme yapılmakta mıdır?”

‘SPK’da oynaklığı tespit edebilen gözetim sistemleri yok mu?’
“Borsa İstanbul ve SPK’da Borsa İstanbul’un en değerli ve derin hisseleri olan banka hisse senetlerinde 2 ay süren oynaklığı tespit edebilen gözetim sistemleri yok mudur?”

‘VİOP’ta risk yönetim sistemleri yok mu?’
“Aracı kurumların müşterilerinin Vadeli İşlemler ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) ve Pay Piyasasında bu kadar yüksek miktarda ve fiyat artırıcı işlem yapmalarını tespit edecek risk yönetim sistemleri yok mudur? SPK bu aracı kurumların risk yönetim sistemleri hakkında gözetim gerçekleştirmiş midir?”

‘Niçin tedbir alınmadı?’
“Manipülasyon iddiaları çok sayıda platformda konuşulur hale gelmişken niçin önleyici tedbirler alınmadı?”
‘Manipülasyonu desteklediğinizi düşünüyor musunuz?’
“Banka hisselerinde ‘suni yükseliş’ devam ederken tarafınızdan 11 Eylül 2022’de ‘Sermaye piyasalarımız her geçen gün güven tazeliyor. Geleceğe güvenle bakıyor’ başlıklı bir açıklama yapılmasının ve bu açıklamada BİST 100 Endeksindeki 2 aylık artışın risklere hiç dikkat çekilmeden tek yanlı biçimde olumlanmasının yapılan ‘manipülasyonu’ desteklediğini düşünüyor musunuz?”

‘Küçük yatırımcı vatandaşlarımızın zararını karşılayacak mısınız?’
“11 Eylül’de yaptığınız açıklamanızdaki eksik ve yanlı değerlendirmelerinizle küçük yatırımcıya hisse alma tavsiyesinde bulunmuştunuz. Hemen ardından borsadaki düşüş için niçin bir açıklama yapmıyorsunuz? Size güvenip birikimleriyle hisse senedi satın alan küçük yatırımcı vatandaşlarımızın zararını karşılayacak mısınız?”

‘Sorumluluğunuzu ihmal ettiğinizi düşünüyor musunuz?’
“Kamu bankaları başta olmak üzere ekonomimizin temel kurumları olan bankaların hisseleri ile manipülasyon yapılabilmesinin bankacılık sektörünün ve ekonomimizin itibarına verdiği zarardan dolayı sorumluluğunuzu ihmal ettiğinizi düşünüyor musunuz?”

‘SPK’nın aracı kurumlarla pazarlık masasına oturduğu doğru mu?’
“Takasbank 21.09.2022 tarihinde VİOP’da sadece banka hisse senetlerinde teminat oranlarını azaltmıştır. Oranlar azaltılarak teminat yükümlülükleri düşürülmüş böylece bu işlemi yapan kişiler ve bu kişilerin işlemlerini gerçekleştirdikleri aracı kurumlar kurtarılmışlardır. Takasbank’ın teminat oranlarını Sermaye Piyasası Kurumu’nun 20.09.2022 tarihinde 4 aracı kurumla yaptığı pazarlıklar neticesinde düşürdüğü iddia edilmektedir. SPK ile aracı kurumların pazarlık masasına oturduğu doğru mudur? Doğru ise bu pazarlıkta neler konuşulmuştur?”

‘Zikredilen isimler hakkında bir inceleme veya soruşturma var mı?’
“Bahsi geçen 4 aracı kurumdan birinin Yönetim Kurulu Başkanı medyaya verdiği demeçte bu manipülasyondan dolayı bazı isimler zikretmiştir. Bu konuda ve isimler hakkında SPK tarafından başlatılan herhangi bir inceleme veya soruşturma var mıdır?”

‘Bir kamu bankası manipülatörleri kurtarma operasyonu mu yaptı?’
“Bu dönemde özellikle bir kamu bankası tarafından yapılan kendi hisselerini geri satın almasının manipülatörleri kurtarma operasyonu olduğunu düşünüyor musunuz? Bu geri alımlarla ilgili bir inceleme ve soruşturma başlatacak mısınız?”

‘Yeni vurgun girişimleri konusunda endişeli misiniz?’
“Piyasayı bozan ve küçük yatırımcıyı zarara uğratarak vurgun planlayan ve vurgun denemesinde başarısız olan aracı kurum ve müşterilerinin kurtarılmasının yeni manipülasyonlara ve vurgun girişimlerine yol açacağı konusunda endişe etmekte misiniz?”

‘Birkaç kişi bütün piyasayı nasıl manipüle edebiliyor?’
“Manipülatörlerin birkaç kişiden ibaret olduğu söyleniyor. Eğer doğruysa birkaç kişi nasıl oluyor da tek bir hisse değil bütün piyasayı manipüle edebiliyor? Bu kişilerin arkalarında kamu tarafında kişilerin olduğunu düşünüyor musunuz? Bunu soruşturacak mısınız?”

Ne olmuştu?
Borsa İstanbul Bankacılık Endeksinde 14 Temmuz – 12 Eylül 2022 arasında yüzde 160’tan daha fazla artış olduktan sonra bir hafta içerisinde endekste yüzde 38’lik bir düşüş yaşanmıştı. Bankacılık sektöründeki bu hareketlilik diğer hisse senetlerini de etkilemişti. Hisse fiyatlarında önemli çalkantılar oluşmuştu. Küçük yatırımcılar bu fiyat hareketliliğinden etkilenmişti.

Bu durumun piyasadaki birkaç oyuncunun hem vadeli işlemler piyasasında hem de spot pay piyasasında yaptıkları manipülatif işlemler neticesinde oluştuğu kamuoyuna yansıyan iddialar arasında.

Söz konusu kişi ve kurumların piyasa yukarı yönlü giderken önemli miktarda kazanç sağladıkları, piyasanın aşağı yönlü hareketi sırasında ise vadeli işlemler piyasasındaki teminatlarını karşılayabilmek için pay piyasasında büyük miktarda satış yapmak durumunda kaldıkları ifade ediliyor. Fiyatlardaki düşüşlerin ardından devre kesicilerin çalışması da buna bağlanıyor.

Öte yandan aracı kuruluşların kendi aralarında toplantı yaptıkları ve taleplerini Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı’na ve SPK’ya ilettikleri basına yansıdı. Bu toplantının ardından Takasbank, Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda Bankaların dayanak varlıkları için işlem teminatı hesaplamalarında kullanılan risk parametrelerinin güncellendiğini duyurmuştu.