-Meksikalı köylü lideri. Meksika devriminin başarıya ulaşmasında etkili olan kişidir. Meksikalı devrimci , General ve asi olan Panço Villa 1913 devriminde Zapata ile birlikte Huerta'ya karşı savaşmış biridir.
Villa ; 5 Haziran 1878 tarihinde Meksika'nın , San Juan Del Rio kentinde doğmuştur. Asıl adı, Jose Dorote Arango Arambula'dır, aynı zamanda Francisko Villa olarak da bilinmektedir.
-Panço Villa , topraklarında çalıştığı patronlarından biri kız kardeşine tecavüz edince, bu adamı öldürür ve ardından dağlara çıkar. 1909 yılında diktatör Parfirio Diaz'a karşı ayaklanan Francisco Madero'ya
katılmıştır. Villa; kısa sürede okuma yazma öğrenerek asker ve örgütçü kişiliğini kanıtlayarak kısa sürede Albaylığa kadar yükselmiştir.
-1912 yılında ( Pascual Orozco) ayaklanması sırasında , Panço Villa'dan kuşkulanan General Victoriano Huerta Villa'yı idama mahkum etmiştir.
Buna karşı çıkan Francisco Madero , Villa'yı idamdan kurtarmış ve sadece tutuklatmıştır. Hapishaneye gönderilen Villa buradan firar ederek Amerika'ya kaçmıştır. Çok kısa bir süre sonra 22 Şubat 1913 tarihinde Francisco Madero'nun suikast sonucu ölmesi üzerine , Amerika'da olan Panço Villa tekrar Meksika'ya dönmüştür. Villa geri döndükten sonra bir kaç bin maden işçisini ve tarım işçisini bir araya getirerek (Venustiano Carranza'nın ) muhalefet hareketine katılmıştır. Panço Villa 1913 yılında
Chiuahua'ya vali olduktan sonra 1914 yılında Victoriano Huerta kesin yenilgiye uğratılmıştır. Villa; destek vermiş olduğu Venustiano Carranza ile liderlik konusunda çıkan anlaşmazlık üzerine devrimci lider (Emiliano Zapata) ile birlikte 1914 yılında Mexico kentine kaçmak zorunda kalmışlardır.
-Villa, 1915 yılında Carranza ile giriştikleri muharebelerin hepsinde yenilgiye uğramıştır. Bu yenilgilerinden dolayı Emiliano Zapata ile birlikte Ülkenin Kuzeyindeki dağlara çekilmek zorunda kalmışlardır. Carranza'nın 1915 yılında kurduğu ve yine Carranza'nın başkanı olduğu Meksika hükumetini ABD tarafında yıldırım hızıyla tanınmasını hakaret olarak kabul eden Villa; Emiliano Zapata ile birlikte 9 Mart 1916 tarihinde sınırı geçerek ABD'nin New Mexiko eyaletinde ki Columbus şehrine saldırmışlardır.
Ardından , Santa İsabel'de 16 Amerikalıyı öldürdükten sonra, Panço Villa,nın üzerine ABD Devlet başkanı W. Wilson, General J.H Pershing komutasında bir birlik göndermiştir, fakat halkın büyük desteğine sahip olan Villa yakalanamamıştır.
-1920 yılında Carranza'nın (Alvaro Obregan) tarafından devrilmesinden sonra yeni hükumet tarafından affa uğrayan Villa aynı zamanda politikadan çekilmesi için zorlanmıştır. Panço Villa'da Chihuahua eyaletindeki Parral'da "Hacienda Canutilla" çiftliğine çekilmiştir. Ancak Meksika hükumeti için ve pek çok kimse için büyük bir tehdit oluşturduğundan 20 Temmuz 1923'de çiftliğinde yaylım ateşi açılarak uğradığı suikast sonucunda öldürülmüştür, öldüğünde vücudunda 47 kurşun deliği olduğu saptanmıştır, henüz 45 yaşında idi ve Panço Villa'nın yapmış olduğu üç evliliğinden tam 24 çocuğu vardır.
|