|
|||
SABİHA SERTEL | |||
*"Dünyanın ekonomik yaşamını düzenleyen, milletleri savaşlara
sürükleyen, pazarların ve servet kaynaklarının bölüşülmesi için
devletleri silahlı mücadelelere sevk eden bu tekelci servetler,
tekelci mali sermayedir. Silah sanayicilerin rolünü de buna eklemek
gerekir" diyen Sabiha Sertel ; Gazeteci,yazar, çevirmendir. 1895
yılında Selanik'te doğmuştur. Türkiye'nin ilk feministi ayrıca basın
suçu nedeniyle mahkemeye verilen ilk kadın gazeteci ve yazar olup
gazeteciliği meslek edinmiş ve ilk Türk kadın gazetecidir. Türkiye'de
feminizmin öncülüğünü yapan ve Türk basın tarihinde önemli bir
yeri olan gazeteci-yazar Zekeriya Sertel'in eşidir.
*Sabiha Sertel; Selanik Terakki İnas İdadisi(Lisesi)'inde başladığı orta
öğrenimini bir Fransız okulunda tamamlamıştır. Sertel, 1912 yılında
yaşanan balkan savaşı sırasında Selani'in Yunanlıların eline geçmesinden
sonra ailesiyle birlikte İstanbul'a göç etmek zorunda kalmışlardır.
Gazetecilik mesleğine eşiyle birlikte (Büyük Mecmua) adlı haftalık
dergiyi çıkararak başlamışlardır. Hatta bu dergide Halide Edip Adıvar
başyazarlık yapmış bunun yanında Reşat Nuri Güntekin, Faruk Nafiz
ve Ömer Seyfettin gibi dönemin değerli yazarları da yazılarını
yayınlamışlardır.
*"Bütün bu savaşlar, devrimler, kurtuluş savaşımları emperyalist
devletler arasında ki kazanç ve çıkar çelişkilerinin doğurduğu yıkımlardır"
diyen Sabiha Sertel 1919 yılında bir burs imkanından yararlanarak
yüksek öğrenim yapmak için eşi ile birlikte Amerika'ya giderler ve
Columbia Üniversitesinde Sosyoloji öğrenimi görmüşlerdir. Amerika'da
kaldığı süre içerisinde Amerika'da yaşayan Türkleri'de örgütleyerek
(Himaye-i Eftal Cemiyeti) Çocuk Esirgeme Kurumuna çok yüksek miktarda
bağış toplanmasını sağlamıştır. Sabiha Sertel ve eşi beş yıl kaldıkları
Amerika'dan 1923 yılında öğrenimlerini tamamladıktan sonra Türkiye'ye
dönmüşlerdir. Yurda döndükten sonra 1924-1931 yılları arasında eşi
ile birlikte "Resimli Ay" dergisini çıkarmışlar ve Sertel bu dergide yayınladığı
makalelerinde işçi sınıfının haklarını savunmuştur. Toplumsal ve politik
düzeni eleştiren yazılar yazmıştır. 1929 yılında dergide yayınladığı "Savulun
Geliyorum" başlıklı yazısı nedeniyle mahkemeye verilmiştir. Böylece
"Basın suçu nedeniyle mahkemeye ilk Türk kadın gazeteci -yazar olmuştur.
*1927-1928 yılları arasında eşi Zekeriya bey ve Faik Sabri Duran ile
(Çocuk Ansiklopedisi) 'ini 4 cilt olarak hazırlamışlardır. 1931 yılında ise
"Resimli Ay" dergisi kapanınca yazı yayınlama olanağından yoksun kalınca
çeşitli sosyalist yayımları çevirip yayınlamıştır. 1935 yılında "Resimli Her Şey"
isimli haftalık bir dergi çıkarmaya başlayan Sertel bu dergisinde bu kez Nazım
Hikmet ve arkadaşları da yazmaktadır. Bu derginin yayın hayatı da pek
fazla sürmemiştir 1936 yılında kapatılmıştır.
*Sabiha Sertel 1936 yılında yine eşiyle birlikte çok bilinen Tan Gazetesini
kurmuştur. Gazete özellikle ikinci dünya savaşı yıllarında faşizm karşıtı
görüşleriyle ilgi görmüştür. Seretel'lerin adıyla özdeşleşen Tan Gazetesi
özellikle ikinci dünya savaşı yıllarında faşizme ve militarizme karşı yaptığı
yayımlar nedeniyle geniş yankı uyandırdığı için , gazete 1945 yılında bir
kışkırtma sonucu basılıp yakılmıştır. 4 Aralık 1945 tarihinde gerçekleşen
Tan olayında Tan Matbaasının yerle bir edilmesi sertel'lerin linç girişimi
ile karşı karşıya kalmasıyla sonuçlanmıştır. Tan olayından ve davalarından
yıpranmış olmaları nedeniyle 1950 yılında aile Türkiyeyi terk etmiştir.
Sabiha Sertel ; Sürgün yıllarını Paris, Budapeşte, Moskova ve Bakü'de
geçirmiştir. Bu süreç devam ederken Türkiye Komünist Partisinin çalışmalarına
katılmıştır. Budapeşte Radyosunun Türkçe yayınlar servisinde çalışmıştır.
Sertel ,bu geçen süre içerisinde Türkiye'ye dönmeyi çok istese de isteği
kabul edilmemiştir. 2 Eylül 1968 tarihinde 51 yıl önce Bakü'de yaşamını
yitirmiştir.
|
|||
Etiketler: SABİHA, SERTEL, |
|
Bu modül kullanıcı tarafından yönetilir, ister kod girilir ister iframe ile içerik çekilir. Toplamda kullanıcı 5 modül ekleme hakkına sahiptir, bu modül dahil tüm sağdaki modüller manuel olarak sıralanabilir.