OCAK AYI RAHİM AĞZI (SERVİKS) KANSERİ FARKINDALIK AYI 2021

Serviks kanseri, dünya genelinde kadınları en çok etkileyen, etkili tarama
yöntemleriyle erken tanınıp tedavi edilebilen ve böylelikle hastalığa bağlı ölüm oranlarının
büyük oranda azaltılabildiği kanser türlerinden biridir. Ocak ayı Rahim Ağzı Kanseri
Farkındalık Ayı olarak belirlemiş olup dünyanın birçok ülkesinde hastalığa dikkat çekmek
üzere çeşitli etkinlikler düzenlenmektedir.

Rahim Ağzı Kanseri Neden Önemli?
- Rahim ağzı kanseri önlenebilen bir hastalıktır.
- Rahim ağzı kanseri erken teşhis edildiğinde %100 tedavi edilebilir bir kanser türüdür.
- Rahim ağzı kanserinden ölüm tamamen engellenebilir durumdadır.
- Düzenli rahim ağzı kanseri taramasından geçen bir kadının, rahim ağzı kanserinden
ölmeyeceği söylenebilir.

Risk faktörleri:
- Human Papilloma Virus (HPV) enfeksiyonu
- Cinsel yolla bulaşan başka enfeksiyonların da olması
- Erken yaşta (16 yaştan önce) ilk cinsel ilişki
- Birden fazla cinsel partner varlığı
- Düzenli şekilde rahim ağzı kanser taramaları yaptırmamak.
- Tütün kullanımı
- Meyve ve sebzeyi az tüketmek
- Yüksek doğurganlık sayısı
- Düşük sosyoekonomik düzey
- Uzun süre özellikle 5 yıldan daha uzun süreli doğum kontrol hapı kullanımı
- Zayıflamış bağışıklık sistemi (İnsan İmmün Yetmezlik Virüsü/HIV gibi) söz konusu ise.
- Aşırı kilo ve obezite.
- Aile öyküsü (Rahim ağzı kanseri olan kız kardeş veya anne gibi yakın bir akraba varsa)
- Doğumdan önce dietilstilbestrol'e (DES) maruz kalınması
Belirtileri: Rahim ağzında kanser öncesinde gelişen değişiklikler genellikle belirti
vermeyip ancak pelvik muayene, Pap testi ve HPV testleri ile erken dönemde tespit
edilebilmektedir.
Aşağıdaki belirtilerden herhangi biriyle karşılaşırsanız hemen bir sağlık uzmanına başvurunuz:
- Vajinadan artan miktarda veya alışılmadık türde akıntı geliyorsa
- Sırt, bacak veya kadın cinsel organlarının olduğu bölgede ağrı gözleniyorsa
- Yorgunluk, kilo kaybı, iştahsızlık gelişmişse
- Tek ya da iki bacakta şişkinlik varsa
- İdrar yaparken ağrı gözleniyorsa
- Normal adet dönemi dışındaki zamanlarda lekelenme tarzında hafif kanama oluyorsa
- Normalden daha uzun süren veya daha ağır olan âdet kanaması söz konusu ise
- Cinsel ilişki sırasında veya sonrasında kanama veya ağrı gözleniyorsa
- Menopoz sonrası kanama izleniyorsa.

Erken Teşhis
Tarama ve erken teşhis ile tedavisi yüzde yüz mümkün olan rahim ağzı kanseri,
günümüzde kanserden ölüm nedenleri arasında çok geride yer almaktadır. Rahim ağzı
kanseri HPV ile ilişkili olan en yaygın hastalıktır. Neredeyse tüm rahim ağzı kanserleri
HPV enfeksiyonu nedeniyle gelişmektedir. HPV ayrıca kadın ve erkeklerde cinsel organ
ve ağız boşluğu kanserlerine de neden olmaktadır. HPV’nin tespiti, erken dönemde rahim
ağzındaki kanser öncülü değişikliklere işaret ederek kanser teşhisini kolaylaştırmaktadır.
Günümüzde rahim ağzı kanserini önlemeye veya erken bulmaya yardımcı olmak üzere
geliştirilmiş iki tarama testi yaygın şekilde kullanılmaktadır.
- Pap testi (veya Pap smear), uygun şekilde tedavi edilmezse rahim ağzı kanserine
dönüşebilecek olan prekanseröz durumları (rahim ağzındaki hücre değişiklikleri)
arama esasına dayanır.
- HPV testi ise bu hücresel değişikliklere neden olabilecek virüsün (insan
papilloma virüsü) rahim ağzı hücrelerinde tespiti esasına dayanan bir testtir.
- Her iki test de son derece basit ve ağrısız işlemler olup aynı anda yapılmaktadır.
Rahim ağzı kanseri Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ tarafından) “önlenebilen bir ölüm
nedeni” olarak tanımlanmaktadır. Bu gerçekten hareketle tehlikeli olmasının yanında
önlenebilir bir kanser olma özelliğini taşıyan bu hastalık için tüm dünyada tarama
yapılması ve her ülkenin kendi kontrol politikasını oluşturması önerilmektedir. Ülkemizde
uygulanan ulusal kanser tarama programı uyarınca, tarama standartlarımız doğrultusunda
30-65 yaş aralığındaki kadınlara her 5 yılda bir HPV ve Pap Testi uygulanmaktadır.
Pozitif olgular teşhis merkezlerimize ileri tetkik için gönderilmektedir.

Tedavi
- Rahim ağzı kanseri ameliyat, radyasyon ve kemoterapi ile tedavi edilir. Bu tedavi
seçenekleri hastanın durumuna ve ihtiyacına göre tek başına veya birbiriyle
kombinasyon halinde verilebilir.
- Tedavi kanserin evresine, tümör hücrelerinin türüne ve tıbbi durumunuza bağlıdır.

Korunma
Günümüzde etkin tarama testlerinin ve İnsan Papilloma Virüs (HPV)
enfeksiyonlarını önleyici aşının varlığı sebebiyle rahim ağzı kanseri yüksek oranda
önlenebilir durumdadır. Rahim ağzı kanseri erken tespit edildiğinde, yüksek oranda tedavi
edilebilir ve uzun süre hayatta kalma ve iyi yaşam kalitesi ile ilişkilidir.

Korunmada dikkat edilecek hususlar şu şekilde özetlenebilir:
- HPV’nin en çok kanser yapan tiplerine karşı geliştirilen ve koruyuculuğu yüksek
olan aşılar mevcuttur. Dünya Sağlık Örgütü, rahim ağzı kanserine karşı 9-14
yaşlarındaki kız çocuklara aşı yapılmasını önermektedir.
- 30 yaşından itibaren tarama testlerini düzenli bir şekilde yaptırmak.
- Güvenli cinsel ilişki konusunda eğitim almak.
- Cinsel aktivite sırasında prezervatif (kondom) kullanmak.
- Erkeklerin sünnet olması.
- Sigara kullanmamak.
- Sebze ve meyvelerden zengin sağlıklı beslenmek.

Tarama Testleri Nerelerde Yapılabilir?
Ülkemizde rahim ağzı kanseri taramaları ÜCRETSİZ olarak Kanser Erken
Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezlerinde (KETEM, Aile Sağlığı Merkezlerinde (ASM),
Toplum Sağlığı Merkezlerinde (TSM) ve Sağlıklı Hayat Merkezlerinde (SHM)
yapılmaktadır.
Bakanlığımız ve Bilim kurulunun hazırlamış olduğu COVID-19 pandemisinde
Enfeksiyon Kontrol Önlemleri Rehberi doğrultusunda gerekli önlemler alınarak kanser
taramaları devam etmektedir.
Dr. Ali Cengiz KALKAN 
İl Sağlık Müdürü