BİLİME ÇAĞRI: TOPLUMSAL YAŞAMI DOĞADA ARAMAK-33

Biyolojik Evrim

Değerli okurlar, bu bölümde, jeolojik evrimle hemen hemen aynı zamanda gerçekleşmiş olan biyolojik evrimi göreceğiz.

Bu evrim, yaşı yaklaşık 5 milyar yıl olan Dünyamızda fosil kayıtlarını da içeren taşkürenin oluşmasıyla birlikte başlar. Günümüzden 4,4-3,5 (3,8?) milyar yıl önce 20 kadar aminoasit ile nükleotitler kendi kendini kopyalayan ilk dinamik yapıyı yani ilk organizmayı ya da ilk hücreyi oluşturdular.(1)(2) Prokaryot denilen bu ilk organizma bir bakteri olup, çekirdeksiz, basit bir tek hücreden oluşur.(1)(3) Fotosentez yapan bu bakteriler, günümüzde her yerde bulunur(1). Prokaryotlarla eş zamanlı olarak ortaya çıkan diğer bir canlı/organizma türü de “arkebakteri”ler ya da kısaca “arke”lerdir(1).

Dolayısıyla bu evrimde önce prokaryot ve arke olarak adlandırılan, halka şeklinde basit DNA’ya sahip “çekirdeksiz” (DNA’nın çevresi kılıfsız) tek hücreliler ortaya çıktı. Sonra bunlar (2,5-1,8 milyar yıl önce) ökaryot denilen DNA’sı daha gelişkin “çekirdekli” tek hücrelilere evrildiler. Bunlar da hayatta daha uzun kalabilmek için önce (1,2  milyar yıl) koloni şeklinde ortak yaşam kurdular; sonra ise (yaklaşık 635 milyon yıl önce), görev bölümü yaparak organlardan oluşan yüksek organizasyonlu organizmaları oluşturdular. Böylece, ilk hayvanlar ortaya çıkmış oldu. Şekil 1’de “biyolojik evrim ağacı” görülmektedir.                DEVAM EDECEK

 (1) Baggott, J., 2018, Kökenler.

(2) Cankoçak, K., 2019, CERN ve Büyük Patlama.

(3) Demirsoy, A., 2022, Evrim.